Basic HTML Version
mikroorganizmalardan doğal ürünlerin
keşfi ve ilaç olma potansiyellerini araştırır,
bu nedenle botanik, organik kimya,
analitik kimya, biyokimya ve farmakoloji
bilimlerini ve ilgili pek çok bilimi kapsayan
multidisipliner bir daldır. Doğal bir ürün
(natural product) nedir, bu tüm bir bitki
veya organizma olabileceği gibi bunların
belli bir kısmından (bir bitkinin çiçeği,
yaprağı ya da bir hayvanın salgı bezi
veya bir organından) ibaret de olabilir.
Ayrıca canlının (bitki, hayvan veya
mikroorganizmanın) tamamından veya
belli bir kısmından hazırlanan ekstresi
ya da izole edilen saf maddesi de birer
doğal üründür. Fakat Farmakognozide
saf madde hariç, diğer doğal ürünler ham
drog (crude drug) olarak isimlendirilir.
Çoğu bitkilerden elde edilen ham drogların
yanısıra hayvanlardan elde edilen bazı
yağlar veya propolis ve balmumu gibi
böcek kaynaklı olan ham droglarda vardır.
Kuru maya ve liyofilize bakteri kültürleri
de ham drog olarak kabul edilirler. Sonuç
olarak, fitoterapi, hastalıklardan korunmak
ve konvansiyonel tedaviyi desteklemek
amacıyla tıbbi bitkilerden bilimsel verilere
dayanarak ve standardize edilmiş olarak
hazırlanan bitkisel droglarla yapılan
tedavi şeklidir. Bunlardan GMP kuralları da
uygulanarak ilaç formuna dönüştürülmüş
ürünler Sağlık Bakanlığından Geleneksel
Bitkisel Tıbbi Ürün veya İlaç olarak ruhsat
alabilmektedir. Bunlara genel anlamda
fitofarmasötikler denmektedir.
Hekimlerimiz de özellikle koruyucu
hekimlik ve sağlıklı yaşlanma ve kaliteli
bir yaşam için doğal ürünlerden ve
özellikle bitkisel droglardan gerektiğinde
yararlanma, ve bunların ilaçlar ile
geçimsizlikleri ve yan tesirlerini
öğrenmek amacıyla Fitoterapi
programlarına ilgi göstermektedirler,
biz de bu amaçla Fitoterapi sertifika
programlarının yanısıra seçmeli ders
olarak Tıp fakültelerinde Fitoterapi
dersinin açılmasının (ki bunu birkaç
Üniversite başlatmıştır) yararlı olacağını
düşünüyoruz.
Fakültemizdeki lisans öğrencilerimize
verdiğimiz eğitim-öğretim programı
sadece dünyadaki ve ülkemizdeki
tıbbi bitkilerden elde edilen ilgili ham
drogları kapsamamakta, 10.000’i
aşkın çiçekli bitki türüyle çok zengin
bir Flora’ya sahip olan ülkemizin kara
bitkilerinin yanısıra deniz bitkilerini ve
kısmen süngerler, mercanlar vb. deniz
canlılarını da kapsamaktadır. Ayrıca tıbbi
bitkilerin ve diğer canlıların içeriğindeki
bileşenleri (sekonder metabolitler) gerek
kendi araştırmalarımızda ve gerekse
Farmakognozi/ Doğal Ürünler yüksek
lisans programımız çerçevesinde
inceleyerek bu bileşikleri saf olarak
ayırmak ve ilaç olabilme potansiyellerini
araştırmak üzere çalışmalarımızı
sürdürüyoruz.
olarak diğer 5 Üniversite (Boğaziçi
Üniversitesi, İstanbul Üniversitesi,
Kadir Has Üniversitesi, Sabancı
Üniversitesi) nin yanısıra
projede yer almaktadır Bu proje
çerçevesinde düzenlenmekte
olan toplantılardan ikincisi, “Tıbbi
Bitkilerden İlaca Giden Yol” ana
başlığı altında, 31 Mayıs 2013’te
Üniversitemiz tarihi binasında
Eczacılık Fakültesi ev sahipliğinde
gerçekleştirildi. Ülkemizin
pek çok üniversite ve sanayii
kuruluşu mensuplarının katılımı
ile gerçekleşen bu toplantıda
bitkisel kaynaklı ilaçların keşfi,
geliştirilmesi ve üretiminin önemi
ele alınıp, bu süreçte yaşanan
sorunlar ve olası çözümler
tartışıldı.
ITAM ın “Tıbbi Bitkilerden İlaca
Giden Yol” temalı toplantısında
Sayın Rektörümüz Prof. Dr.
Saffet Tüzgen’in Türkiye İlaç ve
Tıbbi Cihaz Kurumu Başkanı
Dr. Saim Kerman’a “Türkiye İlaç
ve Tıbbi Cihaz Kurumu Bakış
Açısıyla Bitkisel İlaçlar” konulu
konuşmasını müteakiben
Bezmialem Valide Sultan’ın
mührünü taşıyan tabağı takdimi.
Farmakognozi, başta bitkiler
olmak üzere hayvanlar ve
mikroorganizmalardan doğal
ürünlerin keşfi ve ilaç olma
potansiyellerini araştırır, bu
nedenle botanik, organik kimya,
analitik kimya, biyokimya
ve farmakoloji bilimlerini ve
ilgili pek çok bilimi kapsayan
multidisipliner bir daldır.
15
Bezmiâlem
aktüel
/ Temmuz 2013