Basic HTML Version
38
/ Bezmiâlem Aktüel 2018
Kanser, gerek şiddeti ve gerekse de hedef aldığı organlarda yarattığı hasar
nedeniyle, insanoğlunu etkileyen en tehlikeli kronik hastalıkların başında
gelmektedir. Hastalığın fizyolojik zorluklarının yanı sıra teşhis ve tedavi
sürecinde psikolojik tramvalara da yol açmaktadır.
KANSER VE
BİLİNMESİ GEREKENLER
PROF. DR. MEHMET TÜRK /
BVU TIP FAKÜLTESİ İÇ HASTALIKLARI ANABİLİM DALI BAŞKANI
Kanser konusunda düzenlenen etkinliklerin, konuşmaların ve yazıların amacı
toplumun kanser konusunda bilgilendirilmesi, bu konuda farkındalığın arttırılması
ve böylece kanserin erken evrede teşhis edilebilmesidir. Biliyoruz ki kanseri erken
evrede teşhis edebilirsek kansere bağlı ölümlerin azalması ve hastaların yaşam
süresinin uzaması mümkün olabilmektedir.
Kanser dünyada ve ülkemizde en önemli sağlık sorunlarından birisidir. Kanser,
vücudumuzda var olan düzenin değişik nedenlerle bozulması sonucu, herhangi
bir hücrenin kontrolsüz şekilde çoğalması ile ortaya çıkan bir hastalıktır.
Erkeklerde en sık prostat ve akciğer kanserleri, kadınlarda ise en sık meme
kanseri görülmektedir. Kalın bağırsak kanseri, mide
kanseri, kadınlarda rahim ağzı kanserleri, lenfoma,
lösemi, cilt kanserleri ve gırtlak kanserleri diğer sık
rastlanan kanserlerdir. Sağlık bakanlığı verilerine göre
kanser görülme sıklığı erkeklerde 100.000 kişide 277,
kadınlarda ise 188’dir.
Kanser için risk faktörleri
Kansere yakalanma olasılığını arttıran faktörlere risk
faktörleri denir. Sigara, alkol, enfeksiyon etkenleri,
beslenme alışkanlıkları gibi bazı
risk faktörleri kontrol edilebilir
yani bu risk faktörlerinden
uzak
durularak
kanser
gelişimi engellenebilir. Hâlbuki
genetik özellikler ve yaş gibi
risk faktörleri değiştirilemez.
Genetik risk faktörleri anne
babadan kalıtsal olarak geçen
genlerle ilişkilidir. Ailesinde
birden fazla bireyde kanser
öyküsü olan kişilerde kanser gelişme riski daha
yüksektir. Yaşadığımız ya da çalıştığımız iş ortamındaki
bazı maddelere maruz kalma kanser riskini arttırabilir.
Çevresel risk faktörleri olarak; aflatoksinler,
polisiklik aromatik hidrokarbonlar, asbeste maruz
kalma, benzen, kadmiyum, radon, ultraviole ışınlar,
ionizan radyasyon ve hava kirliliği sayılabilir. Bazı
enfeksiyonlar (Hepatit B virüsü, Hepatit C virüsü,
EBV, “human papilloma virüs” ve Helicobacter Pylori)
ve beslenme alışkanlıkları da kanser gelişimi için risk
oluşturabilirler. Kanserin yaşlılık hastalığı olduğunu
yani ilerleyen yaş ile kanser riskinin arttığını da
belirtmek gerekir. 50 yaşından sonra kanser görülme
riski daha yüksektir.
Kanser belirtileri
Kanser
halsizlik,
kilo
kaybı, terleme gibi spesifik
olmayan belirtilere neden
olabilmektedir. Sıklıkla köken
aldığı organa ait belirtiler
ya da metastazların neden
olabileceği değişik belirti
ve bulgularla kendisini belli
edebilir. Örneğin akciğer
kanseri; öksürük, nefes darlığı, kanlı balgam gibi
sıkça görülebilecek belirtilere neden olabildiği gibi,
akciğer kanseri olan bir hastanın ilk şikayetleri kemik
metastazı belirtisi olan bel ağrısı da olabilir. Bazen de