Basic HTML Version
Bezmiâlem Aktüel 2020 /
53
veya çıkan dişi bulmanız tedaviniz açısından
olumlu olabilir. Diş hekiminize travmanın tam
olarak nerede, ne zaman ve nasıl gerçekleştiğini
detaylı anlatmanız gerekmektedir. Ayrıca tıbbi
geçmişiniz ve tetanoz aşısı durumunuz hakkında
hekiminizi bilgilendirmelisiniz. Diş travmalarının
meydana getireceği zararlar kişinin yaşına bağlı olarak
değişmektedir. Büyüme gelişim dönemindeki çocuklar
ile erişkinlerde tedavi yaklaşımları farklı olabilmektedir.
Örneğin yerinden çıkan süt dişi asla yerine tekrar
yerleştirilmemelidir. Ancak erişkinlerde durum biraz
daha farklıdır.
Erişkin bireylerde ne tür diş yaralanmalarıyla
karşılaşmaktasınız?
Darbenin şiddetine göre yaralanma türleri de
değişmektedir. Hafif bir darbe dudak ve diş etinde
zarara yol açabilir. Darbenin şiddeti arttıkça dişlerin
kuron dediğimiz ağız içinde görünen kısmında veya
dişin köklerinde kırıklarla karşılaşabiliyoruz. Dişlerde
çene kemiğine gömülme veya uzama şeklinde
yer değiştirmeler ve sallanmalar görülebilir. Hatta
darbenin şiddetiyle diş bazen yuvasından tamamen
çıkabilmektedir. Hekimin alacağı küçük bir radyografi
ve yapacağı dikkatli bir muayene ile dişteki yaralanma
türü tespit edilerek farklı tedavi yaklaşımları mümkün
olabilmektedir. Bu yaralanmalar sonrasında diş
canlılığını koruyabilse de çoğunlukla diş siniri zarar
görebilmektedir.
Travma
sonrasında
etkilenen dişlere kanal tedavisi yapmak
gerekebilir. Ayrıca sallanan dişler
geçici bir süreliğine birbirine
sabitlenebilir.
Dişin tamamen yerinden
çıkabileceğini söylediniz.
Böyle bir durumla karşılaşırsak
ne yapmamız gerekiyor?
Önceliğiniz kazanın şokunu kısa sürede
atlatmak ve çıkan dişi bulmak olmalıdır.
Bulduğunuz dişin köküne asla dokunmadan ve kuron
kısmından tutarak suyla yıkadıktan sonra tekrar yerine
orijinal konumunda yerleştirmek ikinci adım olmalıdır.
Eğer kazazede bir
çocuk ve yerinden çıkan diş daimi dişse bu işlemi
ebeveynlerin yapması gerekiyor. Aslında çocuklar
refleksle dişi hemen yerine yerleştirebiliyorlar. Dişin
yerleştirilmesinde güçlük çekerseniz diş hekimine
gidene kadar dişi uygun bir ortamda muhafaza etmeniz
gerekir. Ulaşılabilirlik açısından en uygun ortam ise
süt! Pastörize sütü temin etmek hem kolay hem de diş
kökünün yüzeyinde bulunan hücreleri bir süre canlı
tutabiliyor. Bir diğer uygun ortam ise tükürük veya dişi
yanak içerisine yerleştirmek. Asla tavsiye etmediğimiz
transfer şekli ise dişi bir peçete içerisine yerleştirmek.
Çünkü hücrelerin canlı kalması için diş kökünün
kuru kalmaması gerekiyor. Bundan sonra yapılması
gerekense hiç vakit kaybetmeden diş hekimine
gitmek. Bu arada tetanoz aşısı gerekliliği de akılda
bulundurulmalıdır.
Diş kırıldıysa ve kırık parçayı bulduysak yine süt
içerisine mi koymalıyız?
Evet, yine tercihen süt. Kırık parçayı diş hekimine
ulaştırabilirseniz hekim kırık parçayı tekrar yapıştırabilir
veya estetik dolgularla diş restore edilebilir. Tabii
bir de dişin canlılığını takip etmek gerekiyor. Eğer
kırılma ile sinirler açığa çıkmışsa ve yaralanmanın
üzerinden uzun zaman geçmişse dişe kanal tedavisi
yapmak gerekebilir. Sinirler açığa çıkmamışsa bile
darbe sonucu dişlerin kök ucundaki damar sinir
paketinde kopmalar meydana gelebilir. Bu
nedenle diş canlılığını kaybedebilir ve yine
kanal tedavisi gerekebilir. Kanal tedavisi,
estetik dolgular, dişler sallanıyorsa
yapacağımız sabitleme işlemleriyle
dişi sağlığına kavuşturabiliyoruz.
Sonrasında ise dişleri kontrol
muayeneleri ve radyografilerle bir süre
takip ediyoruz.
Son olarak okurlarımıza
diş yaralanmalarıyla ilgili ne tavsiyelerde
bulunursunuz?
Öncelikle günlük yaşamda yaralanmalara karşı dikkatli
olmak ve bir takım tedbirleri almak gerekiyor. Herkesin
bildiği üzere arabada emniyet kemerini takmak veya
motosiklet ve bisiklet sürücülerinin kask kullanmaları
hayati önem arz etmektedir. Spor esnasında ağız
çevresine gelebilecek darbelere karşı diş hekimlerinin
hazırladığı
ağız
koruyucuların
(mouthguard)
kullanılması da diş yaralanmalarını önlemektedir. Tabii
bir de diş yaralanmaları durumunda bu önemli temel
bilgileri akılda tutmakta fayda var.