Basic HTML Version
BezmiâlemAktüel 2014 / 3
5
Çanakkale savaşlarına gönüllü olarak katılıp şehit
düşen tıbbiyelilerin hikayesi de çok ibretli ve drama-
tik herhalde?
Elbette daha talebelik çağlarında vatan sevgisinin
galebesiyle mekteplerini bırakıp gönüllü yazılıyorlar.
Vazifelerini hakkıyla yapıp şehadet şerbetini içince de
bize ibret ve gurur kaynağı oluyorlar. Bunlar gibi diğer
okullardan da gönüllü olup geri dönmeyen sınıflar ve öğ-
renciler var. Mekteb-i Sultanî talebeleri gibi, tıbbiyeliler
gibi, hastabakıcılık ve hemşirelik yapan hanımlar gibi...
Çanakkale savaşları esnasında hastane hizmetlerin-
den bize söz eder misiniz?
Osmanlı Devleti daha savaşa girmeden seferberlik ilan
etmiş ve hazırlıklarını yapmıştı. Savaşlar başladığım-
da ise önce sahra hastanelerinde sonra da İstanbul
ve diğer bir iki şehirde tedavileri yapılmıştır. Ayrıca
mevcut hastanelere ilaveten bazı mektepler hastane
haline dönüştürülmüştü. Bu hastanelerin planlanması
ve tesisi Hilal-i Ahmer Cemiyeti tarafından gerçekleş-
tirilmiştir. Yaralıların ve hastaların cephelerden İstan-
bul’daki hastanelere sevki Ayastefanos, Tekirdağ, Geli-
bolu ve Çanakkale İskeleleri’nden gerçekleştirilmiştir.
İstanbul’da evvela Gülhane’ye buradan da arabalarla
hastanelere sevk ediliyordu.
İstanbul’da hangi hastaneler vardı?
Önce mektepler hastaneye dönüştürüldü demiştik. Bu
mekteplerden önce Galatasaray, İstanbul ve Darüşşa-
faka Mekteb-i Sultanîleri hastane oldu ve burada hasta
ve yaralılar tedavi edilmeye başladı. Daha sonra Ga-
lata’daki Saint Benoit, Cağalaoğlu’ndaki İstanbul İnas
Mektebi, Taksim’deki Zapyon Mektebi ve Haydarpaşa
Tıp Fakültesi hastane haline getirildi. Ayrıca Kadırga
Doğumevi de bu işe tahsis edildi.
Diğerleri şunlardır: Yeniköy Hastanesi, Darülfünun
Hastanesi, Alemdağ Sultan Çiftliği Hastanesi, Üsküdar
Zeynep Kamil Hastanesi, Malüller Yurdu Fizik Tedavi
Merkezi, Moda Mecrûhîn Hastanesi, Moda Mecrûhîn-i
Kuzat Hastanesi, Moda Şifa Yurdu Hastanesi, Maçka
Hastanesi, Yedikule Rum Hastanesi, Mekteb-i Harbiye
Yaralı Hastanesi, Şehremaneti Çapa Mecrûhîn Has-
tanesi, Karaköy Mecrûhîn Hastanesi, İplikhane Hilal-i
Ahmer Hastanesi, Rami Hilal-i Ahmer Hastanesi, Bah-
riye Merkez Hastanesi, Cerrahpaşa Hastanesi, Topçu
Kışlası Hastanesi, Dersaadaet Guraba-yı Müslimîn
Hastanesi, Kuleli Hastanesi, Yıldız Hastanesi, Mülkiye
Baytar Mektebi Hastanesi gibi…
Gayri Müslim hastaneleri de hizmet verdi değil mi?
Elbette... Mesela Haydarpaşa Yel değirmeni Hastane-
si, Karaköy Rum Hastanesi, Ermeni Katolik Surp Agop
Hastanesi, Yedikule Rum Hastanesi Saint Josef Hasta-
nesi, Taksim Hafif Yaralı Amerikan Salib-i Ahmer Has-
tanesi… Bunlar arasında sayılabilir.
Vakıf Guraba Hastanesi de bu hizmet veren ku-
rumlar arasında herhalde...
Onu yukarıda saymamanın sebebi özelikle belirtme
isteğiydi. Resmî kayıtlara baktığımızda Yenibah-
Yaralıların hastaneye yatırılmasında güçlükler
çekilmekteydi. Çarpışmalar sırasında günde üç bin,
hatta dört bin yaralı vakası gerçekleştiği günler
olmuştur.
Kıta Sargı Yerleri, ilk müdahaleyi yapıyordu.