Basic HTML Version
BezmiâlemAktüel 2015 /
23
Suriye’deki iç savaşın ardından Türkiye’nin 2011 yılında
kapılarını açması ile Suriye’den Türkiye’ye göçler baş-
lamıştır. Öncelikle sınır şehirlerinde kurulan kamplarda
kalan sığınmacılar, zamanla sınır illere ve Türkiye’nin
diğer şehirlerine de göç ettiler. Bu süreçte uzun bir mi-
safirlik döneminden geçileceği görüldü, çünkü iç savaş
bitmiyor ve sığınmacı sayısı giderek artıyordu. Kısa va-
dede savaşın bitmeyeceği, bitse bile ülkeyi bekleyen
belirsizliklerin geri dönmek açısından sığınmacılarda
oluşturabileceği soru işaretleri göz önüne alındığında,
bugünümüzü ve yakın geleceğimizi paylaşacağımız
Suriyeli sığınmacılar için somut adımlar atmanın gerekli
olduğu aşikârdır. Bu sebeplerle, Suriyeli sığınmacıla-
rın ihtiyaçlarını anlayabilmek ve çözümler üretebilmek
adına kanıta dayalı ihtiyaç analizlerinin yapılması, bu
çalışmalar ışığında hizmet politikalarının planlanmasına
katkı sağlayacaktır.
Bezmiâlem Vakıf Üniversitesi Halk Sağlığı Anabilim
Dalı, bu konuda üstlenmesi gereken bir misyon olduğu-
nu düşünerek yaptığı çalışmada, İstanbul’da yaşayan
Suriyeli sığınmacıların sorunları konusunda var olan
bilgileri hızla derleyerek yardım ve desteklerin etkin ve
ihtiyaç odaklı olmasının sağlanması, ayrıca bilgi eksik-
liğinin de ortaya çıkarılmasını amaçlamıştır. Bu çalışma
sırasında elde edilen bazı bilgilere göre:
Türkiye’ye göç eden Suriyeli sığınmacıların 5 Kasım
2014 itibariyle 1,6 milyonu aştığı tahmin edilmektedir.
Sığınmacıların % 14’ü kamplarda kalırken geri kalan
1,4 milyon civarında kişi Türkiye’nin farklı şehirlerine
dağılmış şekildedir. 1 milyon 97 bin kadar sığınmacı
kayıt altına alınmış olup geri kalan 500 binin üzerinde-
ki kişi kayıtlı değildir. Halk Sağlığı Kurumu ile yapılan
görüşmelerde sadece Zeytinburnu İlçesinde 8.700 den
fazla Suriyeli sığınmacı olduğu ve Türkiye’de toplam
sayılarının 2 milyona yakın olduğu bilinmektedir. Türki-
ye’de 3,5 yılda doğan Suriyeli bebek sayısının 60 bini
aştığı tahmin edilmektedir
Kamplarda sorunlar daha az yaşanmakla birlikte Suri-
yeli sığınmacılar, barınma, beslenme, eğitim, sağlık gibi
temel ihtiyaçlarını karşılamada sorun yaşamaktadır.
Barınma ve geçim koşullarındaki sıkıntıların genel an-
lamda, Suriyeli sığınmacılara evlerin rayicin üzerinde
kiralanması, çalışma izni alınamaması, düşük işçi üc-
retleri gibi sebeplerden kaynaklanmakta olduğu görül-
mektedir. Barınma koşulları bu sorunlardan dolayı çoğu
kere sağlıksız yaşam koşulları getirmektedir.
Çalışma imkanı bulamayan kişiler beslenme ihtiyaç-
larının giderilmesinde insani yardımlara muhtaç kal-
maktadır. Yeterli beslenemeyen, hatta karınlarını çoğu
zaman doyuramadıklarını belirten Suriyeli sığınmacılar
olduğu da raporlardan elde edilen bilgiler arasındadır.
Bu durum özellikle küçük çocuklar için sağlık açısından
önemli riskler taşımaktadır.
Ayrıca sağlık ihtiyaçlarını acil durumlarda karşılayabil-
mekte ve kayıt durumlarına göre poliklinik hizmetle-
rinden faydalanmaktadırlar. Ancak ilaç temini ve ko-
ruyucu sağlık hizmetlerine ulaşımda güçlükler çekildiği
bilinmektedir.
Suriyeli sığınmacıların %59’unun 18 yaş altı olduğu ra-
porlarda belirtilmektedir. Bu duruma bakıldığında eği-
tim hizmetine olan ihtiyaç ortaya çıkmaktadır. Ancak
eğitim görebilen çocuk sayısı çok azdır. Giderek ço-
ğalmakla birlikte Suriyeli okulları denetim ve entegras-
yondan şimdilik uzak ve bazı STK destekleri ile devam
edebilen okullar şeklindedir. Yaklaşık 2 milyon Suriyeli
sığınmacının ülkemizde yaşadığı düşünülürse bu neslin
eğitimine devam edebilmesi, bir neslin kaybedilmeme-
si ve toplumsal olarak ülkemize uyum sağlanabilmesi
için önemlidir.
Sığınmacıların dil bilmemeleri, haklarından haberdar
olmamaları, resmi işlemleri için nereye başvurmaları
gerektiği ve hangi işlemleri yapmaları gerektiğini bil-
memeleri, maddi sıkıntıları, iş imkânlarının olmaması
gibi temel sorunlarla yüz yüze oldukları bilinmektedir.
Bunun dışında kültürel farklılıkları nedeniyle zorluklarla
karşı karşıya kalmaktadırlar.
Raporların incelenmesi ve ilgili bazı kurumlar ile görüş-
meler sonucu tespit edilen sorun genel olarak, temel
ihtiyaçların karşılanmasında ve toplumsal uyum konu-
sunda yaşanan bazı sıkıntıların olduğudur. Türk toplu-
munda Suriyeli sığınmacılar nedeniyle istihdam, eğitim
ve güvenlik sorunları oluşabileceği şeklinde görüşler
mevcuttur.
Ancak sınır komşumuzun yaşadığı iç savaşın boyutları-
nın ve bu tehlikeden kurtulmak derdiyle kaçan Suriyeli
sığınmacıların daha yakından tanınması ve anlaşılması
sığınmacılar kadar yerel toplumun da yararınadır.
Yaptığımız araştırma kapsamında birçok görüşmede
ortak bir bakış açısından bahsedilmiştir: Suriyeli sı-
ğınmacılar, Türk toplumuna minnettardır. Bu sebep-
le karmaşa çıkarmak değil, topluma uyum sağlamak,
kendi kendine yetebilmek ve Türkiye’ye faydalı olmak
istemektedirler. Suriyeli sığınmacılar “misafir edepli ol-
malı” geleneksel algısı ile hareket etmektedir. Ancak,
mesela, Suriye’de iklim koşullarından dolayı çalışma ve