Basic HTML Version
Bezmiâlem Aktüel 2018 /
17
ve destekleyici rolünü açık bir şekilde ortaya koyan
güzel bir örnektir. Bütün bunları yaparken de
yetkilerinin sınırlarını bilen ve bunu aşmadan geri
planda durabilen bir valide sultan olma özelliğini
de gösterir. Halkının gözünde ise tam bir devlet
anadır. Asırlar boyunca padişahlarına şikâyet
ve isteklerini yazdıkları dilekçelerle bildiren
halkın Bezmiâlem Valide Sultan’a da bir
padişah gibi arzuhallerini sunmaları onun
halkının gözündeki yerini en iyi gösteren bir
örnektir. Diğer taraftan Bezmiâlem Valide
Sultan’ın en önemli vazifelerinden biri
haremin idaresidir. Harem’deki hanedan
üyeleri padişah eşleri, ikballeri, gözdeleri,
şehzâde ve sultanlar tamamen valide
sultanın kontrolü altındaydı. Her
seviyedeki bütün harem çalışanlarının
yetiştirilmeleri,
kademelerinin
yükseltilmesi, harem yönetiminde
görev almaları veya vazifelerinden
uzaklaştırılmaları, haremden çerağ
edilerek saray dışına çıkarılmalarında en
yetkili kişi Bezmiâlem Valide Sultan’dı.
Padişahın İstanbul dışına yaptığı Rumeli,
Adalar ve Bursa gezilerinde bizzat oğluna
yazdığı hususî mektuplarında daima
padişahın halası, kız kardeşleri, kardeşi
veliahd Abdülaziz, oğlu Murad Efendi ve
sarayda ve İstanbul’da oturan bütün kadınefendileri,
hazinedarbaşı ve hazinedarları hakkında sürekli olarak
padişaha bilgi vermiştir. Mektuplar incelendiğinde
haremin yegâne sorumlusunun Valide olduğu
anlaşılmaktadır.
BezmiâlemValideSultan’ın, devletinbaşındaki
bir validenin aynı zamanda halkının da anası
olduğunu gösteren, tarihe mâl olan pek çok
hayır ve hizmetleri olduğunu görüyoruz.
Bu hizmetleri ve Valide Sultan’ın manevi
dünyası hakkında hangi önemli detaylara
ulaşıldı?
Bezmiâlem Valide Sultan, İslam
dinine bağlı ve manevî yönü güçlü
bir müminedir. Validenin yaşam tarzı
inançlarıyla bir bütünlük arz eder. Sahip
olduğu gelirlerini ihtiyaç sahiplerine
harcayan, halkının kullanımı için
hastaneler,
ibadethaneler,
okullar
ve çeşmeler yaptırıp bunların ayakta
kalması için gelir getiren vakıflar kuran
bir valide sultan. Bunların içinde en
önemlisi özellikle Osmanlı'da Batı tarzı
hastane mimarisine uygun olarak yapılan ilk
hastane olan ve günümüzde Bezmiâlem Vakıf
Üniversitesi olarak BezmiâlemValide Sultan’ın
vakıf ruhunu yaşatan Bezmiâlem Gurebâ-i
Topkapı Sarayı'nda Gözdeler Dairesi olarak bilinen
mekân. Resmin sol altında Aynalı Oda ve Kabul
Salonu yer alır. Üst katındaki Haseki Odası olarak
tanımlanan daire ise XVIII. asrın son çeyreğinden
itibaren aslında valide sultanlar tarafından
kullanılan bir dairedir.