Basic HTML Version
ödenmesi belirtilmiştir. Ayrıca
hastanenin vakfiyesinde
geçen bir ifadeyle, vakfiyede
belirtilen gelirlerin yeterli
olmaması halinde, eksiklerin
Bezmiâlem Valide Sultan’ın
diğer vakıflarının gelirlerinden
tamamlanması istenerek,
amaçları farklı da olsa,
diğer bütün Bezmiälem
Sultan Vakıfları da hastane
hizmetleriyle ilişkilendirilmiştir.
Vakfedilen akarların
işletilmesiyle sağlanan
gelirlerle yıllarca vakfiyesinde
yazılı ilkeler doğrultusunda
hizmet veren hastanede
-zaman zaman bazı sıkıntılar
ortaya çıkmışsa da- yoksul
ve kimsesiz hastaların
tedavisi ücretsiz olarak
sürdürülmüştür.
Bu vakfiyenin yanı sıra
Bezmiâlem Sultanın
kethüdası Tahir Efendi ve
Hekimbaşı hastanenin
yönetimine ilişkin bütün
ilkeleri içeren bir nizamname
de hazırlanmışlardır (23 Ocak
1847). 5 Şubat 1847 günlü
iradeyle yasallaşan bu “İdare-i
Dâhiliye Nizamnamesi” ile
hastanenin işleyişi ayrıntılı
olarak düzenlenmiş, iaşeden
tasarruf yapılmaması,
doktorların hasta yiyecekleri
konusundaki önerilerine
kesinlikle uyulması gerektiği
gibi hususlar belirtilmiştir.
Nizamnamede ayrıca, çalışan
sağlık ve idari personelin
ücretleri ve atanmaları, mesai
ve izin durumları, hasta kabul
ve taburcu işlemlerine ilişkin
hükümler de yer almaktadır.
Düzenlendikleri tarih göz
önüne alınırsa, vakfiye ve
nizamnamede, hastanede
verilecek sağlık hizmetinin, o
döneme göre ileri bir anlayışla
ele alındığı görülmektedir.
Bezmiâlem Valide Sultan
Vakfiyesinde ayrıca belirtilen
kurallara uymayanlar için bir
beddua da yer almaktadır:
“Allah’ın rızasına dayanarak
hayır maksadıyla sağladığım
evkafım ve bu sefer bu vakfiye
zeylinde yazılı bulunanlar,
ahret gününe kadar şartlarıyla
icra oluna. Bu şartların Sultan
Abdülmecid Han devrinde
haleldar olması mümkün
değilse de herhangi bir devirde,
zikredilen evkafımın şartları
tebdil ve tahrif edilirse, buna
sebep olanlar; -kim (ölünün
vasiyetini) işittikten sonra
onu tebdil ederse vebali onu
değiştirenlerin üzerinedir.
Şüphesiz ki, Allah hakkıyla
işitici ve bilicidir (Bakara Suresi
181) ayetinin ifade ettiği üzere
dünya ve ahrette cezaya
müstahak olsunlar” ifadesi yer
almaktadır.
Vakıf Gureba Hastanesi
Yoksul hastaların tedavi
edileceği bir hastane yapılarak
vakfedilmesi kararlaştırılan
yeni kurulacak hastane
için meskûn bölgelere uzak
bir yerin uygun olacağı
düşünülmüştür. Bezmiâlem
Valide Sultan’ın 12.
Vakfiyesinde bu iş için temin
edilen arsa şu şekilde tarif
edilmektedir: “İstanbul da
Yenibağçe çayırı yanında üç
tarafı baltacı odaları demekle
tanınan evler, Ebu Bekir Paşa
bostanı ve umumi yol ile çevrili,
tamamı 58308 zira olup, 43661
zira mahalli Sultan Mustafa’nın
evkafından olarak senelik 200
kuruş ve 600 zira mahalli de
Keyvanzade, Zeyneb Kadın,
Helvacıbaşı İskender Ağa ve
487 zira mahalli de merhum
Mustafa Ağa vakıflarından
olarak, her birine altışar kuruş
ve ayrıca 13560 zira mahallide
buranın karşısında bulunan
umumi yola varıncaya kadar
tulen 110 zira arzan 12 ziralık
1320 zirai – ki topluca 14880
zira – Sultan Bayezid Han
vakfından mezkur çayırının
müfrez olarak senevi 200
kuruş - ceman 424 kuruş
mukataa zeminli arsa …”
Bahsi geçen arsa üzerinde 24
Eylül 1843 tarihinde temeli
atılan hastanenin inşaatına
nezaret etmesi için Darbhane-i
Amire Nazırı Saadetlü Tahir
Bey görevlendirilmiştir
(Gürkan: 14). Kurulan hastane
için gerekli suyun temininde
kolaylık sağlaması amacıyla
inşaat için alçak bir konum
seçilmiştir. Eski bir Bizans
kalıntısının üzerine yapılan
hastanenin bodrumunda antik
bir kemerin mevcut olması,
bu seçimi doğrular niteliktedir
(Resim 1.)
Hastanenin inşaatı 1845 yılının
son aylarında tamamlanmıştır.
31 Ekim 1845 Cuma günü
Sultan Abdülmecid bir heyetle
binayı gezmiş ve beğenmiştir.
Ancak binanın rutubetli
olduğu öne sürülerek taşınma
işi rutubetin kurumasından
sonrasına ertelenmiştir.
Bazı kaynaklar Padişahın
hastanenin yıllık masrafına
karşılık bulunmasını ve açılışın
ondan sonra yapılmasını
istediğini belirtmektedir
(Yıldırım). Sonunda eksikleri
tamamlanan 201 yataklı
hastane, 12 Mart 1847 Cuma
günü Sultan Abdülmecid ve
hükümet ileri gelenlerinin
katıldığı bir törenle açılarak
hizmete girmiştir.
Hastane döneminden iç bahçe görüntüsü
Hastanenin çok yataklı odalarından biri
43
Bezmiâlem
aktüel
/ Temmuz 2013