Basic HTML Version
BezmiâlemAktüel 2017 /
21
aydınlatmak da işte bu yazmaların tenkidli okumaları
ve mukayeseli değerlendirmeye tabi tutulmaları
neticesinde bir nebze olsun mümkün olabilir.
2017’in ilk aylarında doktora tezimi yürütmekte
olduğum İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Osmanlı
Müesseseleri ve Medeniyeti Tarihi Anabilim Dalı
Başkanı Hocam Prof. Dr. Arzu Terzi bana, Bezmiâlem
Vâlide Sultan’la ilgili bir kitap hazırlığı içerisinde
olduğunu ve Sultân’ın musikiyle alâkasını tespit ettiği
için, buna ilişkin olarak musiki yazmalarından bir şey
bulunup bulunamayacağını sordu. Ben de hocama
bu hususu araştıracağımı söyledim ve Üniversite
Kütüphanesi’ndeki mecmualardan birisinin içindeki
bir şarkı güftesinin başlığında “Şarkı-yı sâat-i pür-
nüzhet-i Vâlide Sultân” ibaresi bulunduğunu söyledim.
Mecmualardan pek çoğunda tertib edildiği tarih
belirtilmediği için bu vâlide sultân’ın kim olduğu
belirsizdi. İçindeki güfteleri ve bu güfteleri besteleyen
bestekârların yaşadıkları devirleri göz önünde
bulundurarak, mecmuanın kuvvetle muhtemel olarak
Sultan Abdülmecîd devrinde (1839-1861) tertib edilmiş
olabileceğini düşündüm. Bunu da hocayla paylaşınca
bu tarihlendirmeyi mâkûl buldu ve söz konusu güftede
özellikle “bezm” kelimesinin iki defa kullanılmasından
da hareketle bu güftenin kuvvetle muhtemel
Bezmiâlem Vâlide Sultan’a yazılmış olduğunu söyledi.
Daha doğrusu saatine! Güftede, müzikli bir saate
yapılan tasvir bulunuyordu ve hocaya göre Vâlide
Sultân’ın kendisine yönelik böyle bir güfte yazmak
mümkün olamayacağı için, şair bu yola başvurmuştu.
Hoca bu sefer de eserin notasının elimize ulaşıp
ulaşmadığını sordu, fakat bütün aramalarıma rağmen,
hangi makamda bestelendiği de belirtilmemiş olan
bu şarkının notasını hiçbir yerde bulamadım. Fakat
hocaya bu güfteyi dönemin üslûbuna mutabık olarak
yeniden besteleyebileceğimi söyledim, kendisi de bu
fikrime heyecanla iştirâk edince çalışmalara başladım.
Aradan birkaç ay geçtikten sonra besteye son şeklini
verdim ve Rast makamında/Semâî usûlündeki, notası
görülen şarkı ortaya çıkmış oldu. Bu şarkı ilk defâ
6 Mayıs 2017'de Bezmiâlem Vâlide Sultânı Anma
Haftası etkinlikleri çerçevesinde tarafımca Neyzen
Ahmet Cavit Altınkaynak ve Tanbûrî Yusuf İhsan Tökel
refakatiyle icra edildi ve daha sonra Bezmiâlem Vakıf
Üniversitesi hamiyyetleriyle stüdyo ortamında, Ûdî
Bekir Şahin Baloğlu, Neyzen Hüseyin Avni Özaydın,
Kemençeci Nevâ Cansın Gülses, Kanunî Mustafa
Tabak, Ritim-saz Mert Nar ve Piyanist Erman Türkeli
refakatiyle kaydedildi. Böylece belki de yüz elli yılı aşkın
bir zamandır bestesi kaybolmuş bu güfte, devrinin
musiki üslûbu düşünülerek yeniden elbiselendirilmiş
oldu.
İçinde sadece şarkıların güftelerini değil, makamlarını,
usûllerini, bestekârlarını yahut güfte şairlerinin kim
olduklarını bulabildiğimiz, kimi zaman da musiki
tarihimize ışık tutacak pek çok bilgi devşirdiğimiz
güfte mecmuaları, musiki tarihimiz için bitmeyen
bilgi kaynaklarıdır. Bu kaynaklar hem tarih hem dil ve
edebiyat hem de müzikbilimi disiplinleri çerçevesinde
incelenmeli ve tenkidli biçimde neşredilmelidir. Bir şarkı
mecmuasındaki bir şarkı güftesinden ve başlığındaki
kayıttan hareketle bir beste vücuda getirme
teşebbüsümüz, bu mecmuaların ne kadar farklı işlevler
kazanabileceğini düşündürmektedir.