Basic HTML Version
Bezmiâlem Aktüel 2018 /
19
Eserde ilme ve eğitime gönül veren bir valide
sultan görülmektedir. Buna göre Bezmiâlem
Valide Sultan’ın eğitim alanındaki hizmetleri ve
öğrencilere desteği nasıldı?
BezmiâlemValideSultan ilimleuğraşanlarave ilimtahsil
edenlere yaptığı ihsanlarla, kurduğu vakıf kütüphanesi
ve eğitim kurumlarıyla dinî yönünü ilimle taçlandıran
bir valide olma özelliğini gösterir. Kurduğu eğitim
kurumlarından biri İstanbul’da Çemberlitaş’ta Sultan
II. Mahmud Türbesi’nin arkasında yaptırdığı Rüşdiye
Mektebi'dir. Bu mektep oğlu Sultan Abdülmecid’in
isteğiyle Osmanlı’da batı tarzı memur yetiştiren
Darülmaarif Mektebi haline getirilmiştir. Hemen
bitişiğine ise buraya öğrenci yetiştirmek üzere Yeşil
Mektep adıyla yine Valide’nin vakıflarıyla desteklenen
bir sıbyan mektebi kurulmuştur. Valide Sultan’ın
Edirnekapı Molla Aşki Mahallesi’nde Bezmiâlem
Sıbyan Mektebi’ni de inşa ettirdiği bilinmektedir.
Bezmiâlem Valide Sultan, İstanbul’daki
medreselerde okuyan talebelere
malî destekte bulunur,
bir çeşit burs verirdi. Burada özellikle vurgulanması
gerekenmedrese talebelerinedağıttığımeblağın, sahip
olduğu kişisel eşyalarının zekât parası olmasıdır. Yani
Valide Sultan malının zekâtını ilimle uğraşan medrese
talebelerine dağıtarak ilme verdiği değeri bir kez daha
göstermektedir. Bu husus Valide’nin ilmî ve dini yönünü
birleştirerek kullandığının da bir göstergesidir. Nitekim
Valide Sultan adına her sene Şaban ayı girer girmez
İstanbul’da bulunan toplam 155 medresede öğrenim
gören 2.254 öğrenciye zekâtının parası eşit olarak
dağıtılmaktaydı. Bir kişinin kütüphanesinde yer alan
kitapların türleri, onun entelektüel hayatı hakkında bilgi
yansıtan önemli bir delildir. Nitekim Bezmiâlem Valide
Sultan’ın dinî ve ilmî dünyasının yansıması kurmuş
olduğu kütüphanede karşılığını bulur. Valide'nin dini,
tarihi, astronomi, astroloji, tıp, dilbilim, lugat ve farklı
alanlardaki mecmualardan oluşan 439 ciltlik bir vakıf
kütüphane meydana getirmiştir. Kütüphanesinde
yer alan eserlerin büyük çoğunluğu el
yazmasıdır, sanatsal değerleri
yüksektir.