Basic HTML Version
42
/ Bezmiâlem Aktüel 2018
ÇOCUKLARDA
YAZ İSHALLERİ
DOÇ. DR. ÖZDEN TÜREL /
BVU TIP FAKÜLTESİ ÇOCUK SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI ANABİLİM DALI
Virüsler, bakteriler ve parazitler enfeksiyöz ishalin etkenleridir. Rotavirüsler 5 yaş
altı ishallerin en sık sebebidir. Ağır ishale ve dehidratasyona neden olur. Rotavirüs
dışında norovirüs ve calicivirus da ishale yol açabilir. Adenovirüs gastroenteriti
daha çok 4 yaş altı çocukları etkiler. Yıl boyu görülebilmekle birlikte yaz aylarında
sıklığı artar. Seyahat ishalinin ise en sık etkeni enterotoksijenik Escherichia coli
(ETEC)’dir (Tablo1).
Campylobacter jejuni, Shigella spp. ve Salmonella diğer bakteriyel etkenler
arasındadır. Salmonelloz insidansı, Kuzey yarımkürede, ılıman bölgelerde, yaz
aylarında en yüksektir. Uygunsuz şekilde hazırlanmış gıdalardan, fekal oral yolla,
İshal tüm dünyada, özellikle gelişmekte olan ülkelerde önemli bir mortalite
sebebidir. Her yıl yaklaşık 2 milyar ishal vakası görülmekte ve özellikle 5 yaş
altı çocuklar etkilenmektedir.
kişiden kişiye ve kümes hayvanlarından insanlara
bulaşabilir. Typhimurium, Enteritidis ve Newport
en sık görülen serotiplerdir. 2006 yılında yaşanan
bir salgında kontamine meyve salatası, domates ve
fıstık ezmesinin kaynak oluşturduğu gösterilmiştir.
Giardia lamblia ve Cryptosporidium ishale neden
olan parazitik etkenlerdir.
Gıda ve su kaynaklı ishallerde (besin zehirlenmeleri)
belirtilerin başlangıç zamanı etkene göre değişir.
Staphylococcus aureus ve Bacillus cereus en hızlı
belirti veren besin zehirlenmeleridir; Kontamine
gıda alımı sonrası 1-7 saat içinde bulantı, kusma
ve ishal ortaya çıkar. B. cereus yüksek ısılarda
canlılığını sürdürebilir ve biyofilm ve sporlar
oluşturabilir. Pişirilmemiş pirinç ve kızartılmış pirinç
ilişkili B. cereus besin zehirlenmeleri bildirilmiştir. S.
aureus enterotoksini ısıya dirençlidir ve genellikle
hazırlanırken kontamine edilmiş süt, et, yumurta ve
salatalarla bulaşır. Oda ısısında bekletilen gıdada
toksin oluşur ve tüketildikten 1-6 saat içinde bulantı,
kusma, karın ağrısı başlar. Semptomlar önceden
oluşmuş toksin nedeniyle geliştiğinden kişiden
kişiye bulaşma olmaz. Norovirüs enfeksiyonunda
mikroorganizmanın alınmasından yaklaşık 15 saat
sonra sulu ishal başlar. Campylobacter, Shigella ve
Salmonella enfeksiyonlarında ateş ve kramp tarzında
karın ağrısı ishale eşlik eder.
Clostr idium