Basic HTML Version
28
/ Bezmiâlem Aktüel 2018
Bulaşıcı ve Salgın Hastalıklarla Mücadele
Halk sağlığını tehdit eden salgınlar ve bulaşıcı hastalıklarla bilimsel mücadelenin
temeli II. Abdülhamid döneminde atılmıştır.
Çiçek:
Saltanat yıllarında öldürücü hastalıklar arasında yer alan çiçek ile
mücadelede aşının büyük önemi vardı. Bu nedenle çocuklarını aşılatmayanların
sorumlu tutulacağı resmen ilân edildi (1880). Birkaç sene sonra yürürlüğe
giren ilk Çiçek Aşısı Nizamnamesi’ne göre, aşı şehadetnamesi olmayan kız
ve erkek çocuklar okullara kabul edilmemeye başlandı (1885). İkinci, Çiçek
Aşısı Nizamnamesi ile doğan çocukları altı ay içinde aşılatma mecburiyeti
getirdi (1894). Bunu izleyen nizamname, görevlerini ihmal eden hekimler ile aşı
memurlarına para cezası öngörmüştü (1904).
II. Abdülhamid’in 27 Temmuz 1892 tarihli iradesiyle, çiçek aşısı üretmek
üzere Telkihhane-i Şahane kuruldu. 1902 yılında burada üretilen 27. 455 aşı
tüpü vilayetlere gönderildi. Burada üretilen çiçek aşısının bütün vilayetlere
dağıtılmasıyla bu hastalık kontrol altına alındı. Daha sonra Mekke, Basra,
San’a ve Bağdat’ta da telkihhaneler açıldı.
Frengi:
Kırım Savaşı’ndan itibaren İstanbul’da artış gösteren frengi ile
mücadele, ilk kez Altıncı Daire-i Belediye Dairesi’nde başladı ve Beyoğlu
Nisa (Emraz-ı Zühreviye) Hastanesi açıldı (1883). Beyoğlu ve Galata’daki
genelevlerde çalışan hayat kadınlarının düzenli sağlık kontrolleri yapılıyor ve
hastalık tespit edilenler bu hastanede tedavi ediliyordu.
II. ABDÜLHAMİD'İN
SALTANAT YILLARINDA
TIP, SAĞLIK VE SOSYAL YARDIM
II. Abdülhamid’in saltanat yılları, aynı zamanda Bakteriyolojinin altın yıllarına
denk gelmektedir. Bu dönemde II. Abdülhamid başta bulaşıcı ve salgın
hastalıklarla ilgili keşifleri ve gelişmeleri yakından izlemiş ve en kısa sürede
transfer edilmesini sağlamıştır.
PROF. DR. NURAN YILDIRIM /
BVU TIP FAKÜLTESİ TIP TARİHİ VE ETİK ANABİLİM DALI
II. Abdülhamid’in saltanat yılları, Louis Pasteur (1822-1895) ve Robert Koch
(1843-1910), Emil von Behring (1854-1917), Aleksandre Yersin (1863-1943)
gibi bilim insanlarının önemli keşifler yaptığı yıllarla örtüşür. Bakteriyolojinin
altın yıllarında, başta bulaşıcı ve salgın hastalıklarla ilgili keşifleri ve gelişmeleri
yakından izlemiş ve en kısa sürede transfer edilmesini sağlamıştır. Bilimsel
ilerlemeler doğrultusunda salgın ve bulaşıcı hastalıklarla mücadeleyi yönetmiş,
koruyucu sağlık kurumlarını, ihtiyaç duyulan hastanelerle sosyal yardım
kurumlarını hizmete sokup halk sağlığına önemli katkılarda bulunmuştur.
Halk sağlığını
tehdit eden
salgınlar
ve bulaşıcı
hastalıklarla
bilimsel
mücadelenin
temeli
II. Abdülhamid
döneminde
atılmıştır.