Basic HTML Version
14
/ Bezmiâlem Aktüel 2019
anlamını içermektedir. İhtiyaç sahibine sağlık
hizmeti arzının vakıf marifetiyle karşılıksız sunulması
esastır. Günümüzdeki vakıf adı altında hizmet
veren vakıf hastaneleri ve diğer sağlık kuruluşları
Osmanlı’daki anlayıştan çok uzaktır. Diğer yandan,
tarihsel anlamda toplumların kaderine yön verme
özelliğinde, çağlar boyu süren, topluma mal olmuş
bazı hastalıklar vardır ki toplumların kaderinde rol
alarak insanlık tarihinin seyrini değiştirmiştir.
Verem toplumun motiflerinde yerini almıştır
Bazıları da veremde olduğu gibi özellikle edebiyatta,
roman başta olmak üzere öykü, şiir ve tiyatro
eserlerinde bir antite-morbit olarak ilham kaynağı
olagelmişlerdir. Verem, geçen yüzyılda ölümü
anlamlı kılmak için biraz da çaresizlikten olsa gerek,
sanatla iç içe bir hal olarak anılmış ve yaşanmıştır.
Bu haliyle sanat eserlerine, romanlara, hikâyelere de
esin kaynağı olduğunu görüyoruz.
Özellikle 19. yüzyıl edebiyatı genç insanların
veremden korkmadığı, ince hastalıkla gelecek ölümü
huzurla karşılayan tiplerle doludur.
Tüberkülozun, bulaşıcı hastalıklar arasında olması
toplumsal bilince yansımış, özenli davranış ve
fedakârlık isteyen, tedavisi irade ve sabır gerektiren
kendine özgü hastalıklardan biri olma özelliğini
günümüze kadar koruduğunu görüyoruz.
Hastalıktan etkilenen ise, bazen sade bir vatandaş,
bazen de sağlık çalışanı rolünü oynuyor. Ama çoğu
kez amansız kara sevdanın bir şekilde tezahür
etmesinin aracı olarak rol üstleniyor ince hastalık.
Padişahları, valide sultanları incitiyor, hasta ediyor
ve bazen de güzel insanların yapacakları güzel işleri
öksüz bırakıyor.
Edebiyatımızda veremin ilk kez, Tanzimat döneminde
yazar Mehmet Murat’ın Turfanda mı Turfa mı?
adlı eserinde sahnelendiğini görüyoruz. Takiben
Nâbizâde Nazım’ın Karabibik, Abdülhak Hâmid
Tarhan’ın Finten, Reşat Nuri Güntekin’in Çalıkuşu,
Halit Ziya Uşaklıgil’in Kırık Hayatlar, Peyami Safa’nın
9. Hariciye Koğuşu, Necip Fazıl Kısakürek’in Bir
Adam Yaratmak adlı eserlerinde ince hastalığın
sayfalara konuk olduğunu görmekteyiz.