Basic HTML Version
18
/ Bezmiâlem Aktüel 2019
insanlarda daha sık rastlandığını fark etmiştir. A tipi
kişiliğinde olan kimselerde kalp damar hastalıkları,
gastrointestinal sistem hastalıkları üç misli daha
fazla görülmektedir. Sigara kullanımına bağlı olarak
meydana gelen kalp krizinde, hastaya eğer sigara
içerse öleceği söylendiğinde, hastaların sigara içmeye
devam ettiği gözlemlenmiştir. Ancak pozitif psikolojiyi
destekleyecek şekilde, hayatından, ailesinden,
hedeflerinden bahsedildiğinde, hastalardan olumlu
geri bildirim alınmıştır. Korkutan yaklaşımların işe
yaramadığı bilimsel göstergelerle ortaya konmuştur.
E (Engagement) Bağlanma:
Bir amaç ve hedef
doğrultusunda içsel motivasyonla, bütün benliğiyle
derinden bir bağlanma ve akış içerisinde olmasıdır.
Ders çalışırken üç dört saatin geçmesi engagement
kavramına örnektir. Konfüçyüs’ün “Sevdiğiniz işi
yaparsanız, bir gün bile çalışmış sayılmazsınız” sözü,
bağlanmayı açıklamaktadır.
R (Realtionship) İlişkiler:
Olumlu ilişkiler kurabilme
becerisidir. Bir insan diğer insanlar ile ne kadar olumlu
ilişki kuruyorsa o kadar sosyal sermayesi yüksek
demektir.
M (Meaning) Anlam: Kişinin kendinden daha büyük
bir şeye aidiyet hissetmesi ve bu durum karşısında
anlamlı hizmetler ortaya koyma isteğidir. İnsanda
anlam arayışıyla ilgili genetik kod yer almaktadır.
Dört tane meta bilişsel genden bahsedilmektedir.
Bu genlerden birincisi anlam arayışıyla ilgili, ikincisi
yeniliği arama genidir. Bunlar sadece insanlarda
var olan genlerdir. Buna riskli davranış geni de
denmektedir. Karınca yüz yıl öce yuvasını nasıl
yapıyorsa günümüzde de aynı şekilde yapmaktadır.
Ancak insandaki yeniliği arama geni nedeniyle
değişiklikler oluşmuştur. Bu gene sahip olan kişiler,
riski sevmektedir ve dopamin fazla salgılanmaktadır.
Üçüncüsü ölümü algılama, dördüncüsü ise geçmiş
ile geleceği anlama meta bilişsel genidir. Bu dört
gen insanı diğer canlılardan ayırmaktadır. İnsan
zihin teorisi geliştirebilen bir varlıktır. Örneğin; otistik
çocuklar zihin teorisi gerçekleştiremezler. Bir kişi elini
cebine soktuğu zaman otistik çocuklar, bunu elini
cebine soktu olarak algılar. Ancak normal bireyler,
cebinden bir şey alacak, cüzdanını çıkartacak gibi
buradan varsayımlar üretmeye başlar. Bunlar zihin
teorisidir. Soyut, kavramsal, teorik düşünme becerisi
özellikle insanda yer almaktadır.
A (Achievment) Başarı:
Bir an için anlam ifade etmese
de belirli hedefler doğrultusunda sorumlulukları
yerine getirebilmektir. Hedefler için sürdürülebilir
çaba, kişinin öz yeterlilik düzeyini gösterir.
Madem iyi duygularımız var, o zaman kötülük
neden var? İçimizde iyicil ve kötücül duygular
bulunmaktadır. Biz hangisini güçlendirirsek
o kazanacaktır. Bu durumu bir düşünür şu
şekilde ifade etmiştir: “Tanrı her şeye gücü
yetendir, her şeyi bilen salt iyi bir varlıktır’
önermesi mantıksal olarak ‘Tanrı kötülük
yapabilecek bireyleri yaratmaz’ gibi bir sonucu
doğurmaktadır. Özgürlüğün denenmesi için
yanlış olma imkânı da olmalıdır. Bireyin her
zaman doğru olanı yapıyor olması yanlış olanı
yapamıyor olmasından kaynaklanıyorsa, o birey
özgür değildir.” O halde insanda özgür bir irade
vardır. Özgür iradenin olabilmesi için insanda
kötülüğü yapabilme seçeneğinin
olması
gerekmektedir.
Bundan dolayı iyicil
duyguların yanında
kötücül
duygular
da
bulunmaktadır.
İyiliklerin bilinip tanınması
için
kötülüklere
ihtiyaç
vardır. Bu Entropi Yasası gibidir.
Enerji yasalarında evren düzenden
düzensizliğe doğru hareket etmektedir. Yani
odayı aydınlatmazsanız karanlık olup olmadığını
bilemezsiniz. Rahibe Teresa’ya dünyanın nasıl daha
iyi bir yer olacağı sorulduğunda cevabı “birebir
iyilik yapmak” demiştir. Birebir iyilik yapıldığı zaman
orada kötülük yeşeremiyor. Bunun için insanın
çevresindekilere birebir iyilik yapması önemlidir.
İyi bir hekim, psikolog olmanın temelinde iyi bir
insan olmak vardır. Çocuğun zeki ve çalışkan
olması istenmektedir. Fakat bu yeterli midir? Proje,
çocuk yetiştirmektir. Örneğin; küçük yaştaki bir kız
çocuğunun piyano, bale gibi pek çok eğitim alması
sağlanmış. Eğitim hayatını özel okullarda tamamlıyor.
Sonunda çocuk kendi hayatını yaşamak istediğini
belirtiyor ve bir pizzacı dükkânına girerek çalışıyor.
Her zaman zeki ve çalışkan olmak yetmiyor. Örneğin;
zeki, çalışkan, kötü bileşiminde ise kimya mühendisi
örneği verecek olursak, sentetik esrar üretip hapse
giren bir kimya mühendisi örneği verebiliriz. Bu durum
zeki ve çalışkan olmanın yetmediğini, bunun yanında
iyi insan olmanın da gerektiğini göstermektedir.
Kişinin ego ideali olarak iyi bir insan olmayı seçmesi,
pozitif psikolojinin önerdiği bir yöntemdir.