Basic HTML Version
36
/ Bezmiâlem Aktüel 2019
NÖROLOJİK HASTALIKLARIN
REHABİLİTASYONU
Toplumda nörolojik hastalıklar oldukça sık olarak görülmekte ve kişilerin
günlük yaşam aktivitelerini önemli boyutlarda kısıtlamaktadır. Örneğin;
parkinson, multipl skleroz (MS) veya kanama veya damarsal tıkanıklığa
bağlı gelişen inme, yüz felci, serebral palsi, ALS sıkça karşılaştığımız ve
rehabilitasyondan fayda gören hastalıklardır.
PROF. DR. TEOMAN AYDIN /
BVU TIP FAKÜLTESİ FİZİK TEDAVİ VE REHABİLİTASYON
ANABİLİM DALI BAŞKANI
Rehabilitasyon;
herhangi bir engel veya kısıtlılık nedeniyle toplumsal
rolünü yerine getiremeyecek duruma gelen bireyin, kendi istek ve arzuları
doğrultusunda tekrar toplumdaki rolünü geri kazanması için gereken tedavi
sürecidir. Bu süreç; rehabilitasyon hekimi, fizyoterapist, psikologlar, hemşire,
protetist,-ortotist, iş uğraşı ve konuşma terapistleri, hasta yakınları ve en
önemlisi de hastadan oluşan büyük bir ekip gerektirir.
Rehabilitasyon hedefleri belirlenirken, gerçekçi hedefler belirlenmeli, bir
hedefe ulaştıktan sonra diğerine geçilmelidir. Örneğin; tamamen yatağa
bağımlı bir hasta için ilk hedef oturma dengesinin kazanılması, sonrasında
ayakta durma ve yürüme şeklinde diğer hedeflere geçilmesi doğru olur.
İnme hastalığı; beynin bir tarafındaki etkilenmeye
bağlı vücudun karşı yarımındaki duyu ve hareket
kaybıdır. İleri yaşlarda daha sık izlenir. Buna bağlı
olarak hastalar, vücudunun bir yarımını kullanamaz
ve yürümede zorluk gelişir. Vücudun o tarafındaki
kaslarda katılık gelişebilir ve kalıcı deformitelere
sebep olabilir. İnme hastalarında erken dönemde
rehabilitasyon programına başlamak önemlidir.
Bu dönemde eklem hareketlerinde gelişebilecek
kısıtlılığı önlemek amacıyla eklem hareket açıklığı
egzersizlerine başlamak, yatak içi hastanın
pozisyonlanması eğitimi, cilt bakımı, yutma
sorunlarının
değerlendirilmesi,
düşmelerin
önlenmesi önemlidir. Daha ileri dönemlerde,
etkilenen tarafta tekrar hareketleri kazanmaya
yönelik farklı tekniklerin kullanıldığı (Brunnstrom,
Bobath vs.) nörolojik rehabilitasyon yöntemlerine
geçilir. Hareket kısıtlılığı gelişmemesi için tüm
hastalarda eklem hareket açıklığı egzersizleri
önemlidir. Kontraktürlerin gelişimini önlemek
için germe egzersizleri ve kuvvetlendirme
egzersizleri de tedavi programında yer almalıdır.
Önce oturma sonrasında ayakta durma dengesi
kazanılmaya çalışılır. Bu hedeflere ulaşıldıktan
sonra fizyoterapist eşliğinde ve güvenli bir paralel
bar ortamında, adımlama ve yürüme egzersizlerine
geçilir. Sonrasında yürüteçler veya bastonlarla
hasta mümkün olabildiğince bağımsız bir şekilde
mobilize edilmeye çalışılır. Bu süreç, kişiye özgü
olmalı ve hedefler kişi ve hastalık doğrultusunda