Basic HTML Version
10
/ BezmiâlemAktüel 2015
olmayanlara pijama gibi basit kıyafetler dağıtıldı. Fes
giyilmesine müsaade ediliyordu fakat o da en basitin-
den ütüsüz ve püskülsüz olacaktı. Askeri öğrenciler
bu soytarı kılığı ile derslere devam ettiler. Biraz parası
olanların yardımıyla ikinci el pantolon, ceket bulma-
ya çalışıyorlardı. Bir süre sonra okula alınacak askeri
öğrenci sayısına kısıtlama getirdiler. Yılda 20 öğrenci!
İstanbul’da işgal kuvvetleri, onun işbirlikçileri, azın-
lıklar, yardımı işgalcilerden bekleyenler, himayeci-
ler, mandacılar, ümitsizler gibi guruplarla sancılı bir
dönem yaşanırken Mustafa Kemal’in önderliğinde
ulusal hareket başlamıştı. Tıbbiyeliler hocalarıyla bu
hareketi dikkatle izliyor, Sivas Kongresi’ne katılmak,
desteklerini bildirmek istiyorlardı. Tıbbiye 3. Sınıf
öğrencisi Hikmet Bey bu kongreye katıldı, büyük
bir özveriyle her türlü tehlikeye rağmen görevini ta-
mamlayarak 15 gün sonra okula döndü.
Tıp Bayramı Kutlamaları
Tıbbiyeliler içinde yaşadıkları zor şartların bir gös-
tergesi, işgalin protestosu olarak Tıp Bayramını dü-
zenlediler. İşgalde her türlü toplantı ve toplu konuş-
malar yasaktı. Tıp Bayramı ise bilimsel bir toplantı
idi ve izin almak daha kolaydı. Bu sebeple bir araya
gelebilecekler hem kendi aralarında bir dayanışma
başlatacaklar hem de işgalcilere gözdağı verebile-
ceklerdi. Tıp öğrencileri hocalarıyla beraber bu or-
ganizasyonu yaptı ve ilk defa 14 Mart 1919 günü
Beyazıt’taki Darülfünun (Üniversite) binasının top-
lantı salonunda toplanıldı. Darülfünun rektörü, tıb-
biyenin dekanı ve bütün tıp hocaları hazır bulundu-
lar. İstanbul’daki hastanelerin hekimleri de bir araya
geldi. Tıbbiyenin öğrencileri ve diğer fakültelerdeki
öğrenciler de toplantıya katıldılar. Hatta İngiliz işgal
ordusu hekimleri de tıp bayramına katılmıştı. En ta-
nınmış hocalardan Besim Ömer, Akil Muhtar, Asaf
Derviş, Feyzi Paşa önemli konuşmalar yaptılar. Tıp
Tarihine ve Türk Tarihine ait önemli noktalara deği-
nildi ve birliktelik bir kere daha vurgulandı. Bir sene
sonra 1920’de Tıp Bayramı gene önemli bir toplantı
ile kutlandı.
Özellikle 1921 yılında Çağdaş Tıp Eğitiminin 94.yılı
kutlamaları çok görkemli oldu. Tıbbiyeliler büyük
hazırlıklar yaptılar, tören Kadıköy Hale Sineması’n-
da oldu. Bu tıp bayramına da İstanbul’daki asker,
sivil bütün hekimler, devletin ileri gelenleri, hatta iş-
gal ordusu mensupları, hekimleri ve pek çok tıbbi-
yeli katıldı. Büyük coşku ve heyecan vardı; yapılan
konuşmalarda işgal altındaki bir ülkenin aydınlarının
acı ve ümit dolu mesajları verilmişti.
Milli Mücadele Yılları
Tıbbiyeliler Milli mücadelenin her anında destek-
lerini ispat etmişlerdi. Tıbbiyelilerin çoğu Kurtuluş
savaşına katılmak üzere Anadolu’ya gitmek istiyor-
lardı. En uygun yol Kızılay aracılığıyla kaçmak idi.
Oraya gidip çalışan görevli hekimlere müracaat et-
tiklerinde; “önce okulunuzu bitirin, milletin hekime
ihtiyacı çok” deniyordu. Kalanlar büyük bir gayretle
derslerine çalışıyorlardı. Daha iyi öğrenebilmek için
dershanelerde ön sırada oturma mücadelesi de ve-
riliyordu. Sabahın erken saatlerinde dershanelerin
önünde kuyruk oluşturuyorlar, ön sıra kavgası ya-
pıyorlardı. Milli mücadeleye katılma istekleri söndü-
rülemiyordu. 1920 yılında on kadar öğrenci, büyük
tehlikeye girerek Gebze üzerinden kendi imkânlarıy-
la Milli mücadeleye katıldılar. Milli kuvvetlerin sağlık
işlerinde çalışan bu öğrenciler Ekim 1921 de okula
iade edilmişlerdi. Tıbbiyelilerden Milli mücadele için
Ankara’ya giden son altı kafile 127 doktor ve götü-
rebildikleri kadar sağlık malzemesi, hastane eşyası
ve hasta çamaşırı ile bu mücadelede yerlerini almış-
lardı.
Kurtuluş Savaşı sona ermişti. 2 Ekim 1922’de işgal
birlikleri İstanbul’dan ayrıldı. İtilaf devletleri işgal
ettikleri toprakları terk ettiler, İstanbul’u boşalttılar.
22 Kasım 1922’de İstanbul Komutanı Selahattin
Adil Paşa İstanbul’a girdi. Tıbbiyeliler yaşadıkları
olayları unutmayarak büyük bir gayretle derslerine
ağırlık verdiler. 6 Ekim 1923 Türk Birlikleri İstanbul’u
resmen teslim aldı. 29 Ekim 1923 Cumhuriyeti ilan
edildi. Tıbbiye öğrencileri bu sancılı dönemde ölen
arkadaşlarının hatıralarını kalplerine gömdüler ve
Türkiye Cumhuriyeti’nin sağlık mücadelesinde yer-
lerini aldılar.
Kaynaklar
Kemal Özbay, Türk Asker Tarihi ve Asker Hastahaneleri, Cilt 2, İstanbul 1976
Süheyl Ünver. Mektebi Tıbbıye Talebesi Arasında Hürriyet ve Serbest Düşü-
nüş Cereyanları. İstanbul Klinik dersleri Cilt VII, Sayı 40, İstanbul Mart 1953.
Süheyl Ünver. Birinci Cihan Harbinde Tıp Fakültesi. Modern Tedavi Mecmu-
ası, No.3, İstanbul 1952.
Süheyl Ünver. Mütareke Senelerinde Tıp Fakültesi. Modern Tedavi Mecmua-
sı, Cilt 1, No.8, Nisan-Mayıs 1952
Aydın Ayhan Çanakkale Savaşları Sırasında İstanbul ve Çevresinde Tesis
Edilen Hastaneler. Geçmişten Günümüze İstanbul’da Sağlık. Kongre Bildiri
Kitabı. İstanbul 2010
Sayfa 123-136.