Basic HTML Version
Bezmiâlem Aktüel 2018 /
25
kendi değerlerinin uygulanmasını ve görülmesini
ister. Toplumun yaşamak istediği hayat tarzını
gösterebileceği sahne ise şehirdir. Osmanlı varlığı
kendi medeniyet tasavvurunu ifade edecek Bursa ve
Edirne gibi şehirlere sahip olsa da gelişen uygulamaları
için yeterli olmamıştır. Fetih bu ihtiyacın neticesidir.
Osmanlı medeniyet yorumunda kurgulanan hayat
tarzını gerçekleştirmek üzere külliye olgusu ortaya
çıkmıştır. Külliye, o zamanki toplumun bütün işlevlerini
karşılayan bir mekanlar kompozisyonudur. Fetihten
sonra geçen yaklaşık üç yüzyıl içinde Osmanlılar
İstanbul’da dokuzu padişah, biri valide sultan külliyesi
olmak üzere on büyük külliye inşa ederek kendi
medeniyet yorumlarını şehirde görünür ve yaşanır
hale getirmiştir. Bunun yanı sıra pek çok hanım sultan
ve vezir külliyeleri de aynı yorumun tamamlayıcı
unsurları olmuştur. Şehirdeki birinci büyük külliye
Ayasofya civarında oluşmuş ve bu oluşum yaklaşık
iki asır sürmüştür. İkinci büyük külliyeyi ise Fatih,
Bizans’ın Havariyyun Kilisesi’nin harabeleri üzerine
inşa ettirmiştir. Üçüncü külliyeyi Fatih’ten sonra
Osmanlı tahtına geçen Bayezid-i Velî, Forum Tauri
üzerine yaptırmıştır. Bugün Bayezid Meydanı olarak
bilinen mahal, Roma-Bizans döneminde medeniyet
tasavvurunu vurgulayan bir forum idi. Daha sonra ise
Kanuni, babasının adına şehrin Haliç’e hakim yüksek