Basic HTML Version
6
BezmiâlemAktüel 2014 / 4
ğerlendirilmiş daha sonra özetleri Sadaret’ten saraya
gönderilmiştir. Bu belgenin de asıl dilekçeler kısmı ol-
madığından maruzatların mahiyeti hakkında her hangi
bir bilgi yoktur.
6
Dört maddelik üçüncü maruzatın birinci arzı şöyledir:
Eyyüb civarında Süleyman Subaşı Mahallesi halkı
valide sultana hitaben verdikleri arzlarında mahalle
çeşmesinin suyolları dokuz on ay önce tamir edildiği
fakat memurlar yapılan işin sağlam olup olmadığına
dikkat etmediklerinden suyollarının yine bozuldu-
ğundan yakınmışlar. Mahalle halkı bu zaruretlerinin
tekrar giderilmesi için de valide sultandan yardım ta-
lep etmişlerdir. Halkın bu talebi önce Evkaf Nezare-
ti’ne, Nezaret Sadaret’e, Sadaret’te saraya sunarak
halkın haklı talebinin karşılanması için Abdülmecid
Han’dan irade almış ve gereken işler yapılmıştır.
İkinci arz: Müftü-zade Yusuf Muhyiddin adlı bir zat
“geçim sıkıntısı çekmekte olduğundan bahisle mü-
nasip bir işte istihdamını rica” etmiş.
Üçüncü arz: Ulemadan Sivaslı Halil Efendi isimli
bir zat da aynı şekilde maişet darlığından şikâ-
yetle o günlerde vefat eden Tokatlı Müderris Hacı
Salih Efendi’den boşalan imamlık, Hamza Bey
zaviyesi şeyhliği ve sair bazı görevlerin kendisine
terkini talep etmiş.
Dördüncü arz: Anadolu Ordusu topçu IV. Alayı’nın 22
yıllık nalbant başı İbrahim Ağa’ya aittir. İbrahim Ağa
da Bezmiâlem Vâlide Sultan’a verdiği arzla terfi ta-
lebinde bulunmuş. İbrahim Ağa bu arzında “Birçok
kereler terfi etmesi gerekirken bir türlü terfi ede-
mediğinden bahisle kendisine kolağalık rütbesi ve-
rilerek yine bulunduğu alayda veya memleketi olan
Kastamonu’daki redif askerlerinin bulunduğu bir
memuriyete “ tayinini niyaz etmiş.
Bu dört dilekçe birleştirilerek 18 Mart 1852 (26.
Ca.1268)’de Sadaretçe saraya sunularak devrin padi-
şahı Sultan Abdülmecid’den irade istenmiş, Abdülme-
cid de 20 Mart’ta bu isteklerin yerine getirilmesi için
irade-i seniyye vermiştir.
7
Valide Sultanın Hac ve Umre Vekilinin İhsan Talebi
Uzun Osmanlı tarihi boyunca hiçbir Osmanlı padişahı
hacca gidememiştir. Ama padişahların Mekke’de bir
kişiyi kendi adına hac yapması için “hac vekili” yaptık-
ları, o zata belli bir de ücret verdikleri hazine-i evrak
(arşiv) kayıtlarında görülmektedir. Sultan Abdülaziz’in
böyle bir vekili olduğu belgelerle sabittir.
8
Aynen bu-
nun gibi Bezmiâlem Vâlide Sultan’ın da bir hac ve
umre vekili olduğu bu araştırma ile ortaya çıktı. Valide
Sultan’ın umre vekili Kürt-zade eş-Şeyh Yahya Efen-
di’dir. Şeyh Yahya Efendi, Bezmiâlem Vâlide Sultan’ın
vefatından beş gün sonra verdiği bu arzında; her sene
almakta olduğu hac bedelinin bir defa daha verilmesini
talep etmektedir. Oldukça muğlak ifadelerle yazılmış
olan Şeyh Yahya Efendi’nin bu arzı şudur:
“ Mekke… Ahalisinden ve Valide Sultan… Hazretlerinin
beratlı umre vekili Kürdi-zade eş-Şeyh Yahya Efendi
duacıları duyduğu [m] üzere Cennetmekân Valide Sul-
tan merhume hazretleri için hac bedeli gönderilmek
tesviyesinde olduklarından bu duacıları evvel [ce] de
kendilerinin vekili idim. Ve hem de ehveniyet olacağın-
dan… Yüksek lütuf ve merhametlerinden… Bu duacıla-
rına bir adet bedel ihsanıyla ihya ve çerağ buyurmala-
rı… 08.05.1853 (29.B.69).
Kürdî-zade Yahya Daileri”
9
Nureddin Cerrahî Tekkesi’ne Mum
Bezmiâlem Vâlide Sultan’ın vefatından sonra Cerrahî
Dergâhı’na bağışladığı 20 kıyye mumla ve şamdanlar-
la ilgili Osmanlı arşivinden (hazine-i evrak) şu belge
çıkmıştır:
“Evkaf nazırından Meclis-i Vâlâ’ya (Danıştay) gelen bir
evraktan anlaşıldığına göre cennet-mekân Vâlide Sul-
tan…’ın Karagümrük civarında bulunan Nureddin Cer-
râhî… Dergâhına verilmekte olan 20 kıyye balmumunun
geçen Ramazan’a mahsûben –bu sene- de verilmesi
hususu dergâh postnişîni tarafından istid’â olunmuş-
tur. Bezmiâlem Vâlide Sultan vakıflarından hazineye
gönderilen defter ve ve sâirede balmumuna dair açık
bir kayıt görülememiştir. Bundan dolayı esaslı bir şey