Radyoterapi Nedir?
Radyoterapi (ışın tedavisi, şua tedavisi veya radyasyon tedavisi olarak da adlandırılır), X ışını veya farklı radyasyon kaynaklarından elde edilen yüksek enerjili ışınları kullanarak tümör hücrelerinin öldürülmesi işlemidir. Radyoterapi uygulanması Röntgen filmi çekimi gibidir ve ağrılı değildir. Tedavi seansları genellikle birkaç dakika sürer.
Radyoterapi sırasında tedaviye bağlı oluşacak yan etkilerin çoğunluğu geçicidir. Tedavi sonrası uzun dönemde tedaviye bağlı kalıcı yan etki oluşma riski düşüktür. Tedavinizle ilgilenen doktorunuz tedavinizin detayları ve tedavi sırasında gelişebilecek olası yan etkiler konusunda sizi bilgilendirecektir. Hastalığınız ve tedaviniz konusunda merak ettiğiniz konuları lütfen doktorunuza danışınız.
Radyoterapi Sırasında Neler Hissedeceğim?
Hastalarımızın herhangi bir şikayeti ve tedavi ile ilgili bir sorunu olmayabilir. Eğer siz de bu gruptansanız radyoterapi süresince günlük tedavi seanslarınızı aksatmamak ve kendinizi çok yormamak kaydıyla iş hayatınıza devam edebilirsiniz. Her zamanki normal günlük hayatınızı devam ettirmek hastalığın yorucu psikolojik etkilerinden kurtulmanıza da yardımcı olacaktır. Daha önceden takip ettiğiniz spor aktivitelerini radyoterapi süresince de devam ettirmek istiyorsanız öncesinde bu konuyu lütfen doktorunuza danışınız.
Her hastamızın hastalığı farklı olabildiğinden tedavi yanıtı da farklılık gösterebilir. Tedavi süresince herhangi bir sorununuz olmasa da doktorunuz sizi düzenli aralıklarla görüp muayene edecektir. Haftada en az bir kere olacak şekilde kontrol muayenesi için bölüm sekreteri ve doktorunuzla iletişime geçiniz.
Radyoterapi Öncesi Hazırlık İşlemleri
Bölümümüz, radyoterapi planlama ve tedavi cihazları açısından ulusal ve uluslararası standartlara uygun yeterli donanıma sahiptir. Kliniğimize tedavi açısından yönlendirilen tüm hastaların radyoterapi gereksinimleri konunun uzmanı hekimlerin gözetiminde değerlendirilmektedir. Radyoterapi uygulanmasına karar verilen hastaların tedavilerinin hangi bölgeye, ne şekilde ve hangi cihazda verileceği uzman öğretim üyesi, uzman doktorunuz ve uzman medikal fizik mühendisinin birlikte aldığı kararlarla belirlenmektedir. Günlük tedavi seanslarınız bu kararlara uygun olarak doktorunuzun bilgisi dahilinde konu ile ilgili eğitimini tamamlamış sağlık teknikerlerince yapılmaktadır. Bölümümüze ait yataklı servis bulunmamaktadır. Bu nedenle şimdilik tüm hastalarımız radyoterapiyi ayaktan sürdürmektedir. Tedaviye geliş gidişleriniz sırasında gerek duyduğunuz sürece bir arkadaş veya yakınınız size eşlik edebilir.
Tedavi Başvurusu ve Planlama
Bölümümüzün poliklinik sekreterliğine başvurunuz sonrasında muayene giriş işlemleriniz yapılır ve uzman doktorunuzun bulunduğu polikliniğe yönlendirilirsiniz. Dosya ve filmleriniz incelenerek muayeneniz yapılır. Değerlendirmeler sonucunda öğretim üyesi ve uzman doktorunuz radyoterapi uygulanması kararı verirse merkezi hastane dosyasındaki tetkik ve evraklarınızın birer fotokopisini içeren radyoterapi dosyası poliklinik sekreterince oluşturulur. Eksik olan veya radyoterapi planlaması için gerekli tetkiklerin istekleri doktorunuzca yapılır. Bunlar tamamlandıktan sonra hastalığınız ve önceden geçirdiğiniz tedavilere uygun olacak şekilde radyoterapi planlama randevusu verilir. Randevu gün ve saatinin size uygunluğu açısından sorununuz varsa lütfen bu aşamada doktorunuzla bu konuyu paylaşınız. Aksi takdirde, randevunuz bir sonraki ilk boş saate kaydırılacaktır ve bölümümüz hasta yoğunluğu nedeniyle bu tedavinize başlamada aksamalara yol açabilecektir. Lütfen kendiniz ve diğer hastaların tedavi düzenini bozmamak için size verilen randevu gün ve saatinde istenilen tetkiklerle birlikte belirtilen yerde bulununuz.
Radyoterapi Nasıl Uygulanır?
Cihazın ışın veren kısmı genellikle cildinizden belirli bir uzaklıkta olur. Bazen bu aşamada da doktorunuzun istekleri doğrultusunda belirli kontroller için (port) filmlerin çekilmesi gerekebilir. İlk tedavi seansı doktorunuz kontrolünde teknikere belli bilgilerin aktarılması ve bazı kontrollerin yapılmasını gerektirdiğinden diğer seanslara göre daha uzun sürebilir. Tüm işlemler tamamlandıktan sonra tedaviyi başlatabilmek için tüm sağlık personelleri ve varsa refakatçiniz tedavi odası dışına çıkarlar. Tedavi süresince odada yalnız kalmanız güvende olmadığınız anlamında değildir. Tedavi odalarında ses ve görüntünüzü dışarı aktaran cihazlar (mikrofon ve kameralar) mevcuttur ve tedavi süresince radyoterapi teknikeri tarafından bu cihazlar aracılığıyla takip edilirsiniz. Radyoterapi uygulaması, röntgen filmi çekilmesinden farklı değildir. Radyasyonu hissetmezsiniz, bu nedenle radyoterapi sırasında tedaviye bağlı ek ağrı, sızı, yanma veya benzeri şikayetleriniz olmayacaktır. Tedavi sırasında yutkunma ve nefes alma dışında kesinlikle kıpırdamamanız tedavi başarısı açısından önemlidir. Tedavi süresince tehlikeli bir durum söz konusu değildir. Tekniker gerekli gördüğü durumlarda tedaviyi keserek içeri girebilir. Tedavi tamamlandıktan sonra tedavi teknikeri yanınıza gelerek sizi bilgilendirecek ve gerekli olduğu durumlarda masadan kalkmanıza yardımcı olacaktır. Tedavinin her aşamasında doktorunuz ve teknikeriniz tarafından tekrar tekrar bilgilendirileceksiniz. Bu nedenle her şeyi akılda tutamama endişesine kapılmayınız. Merak ettiğiniz ve aklınızı karıştıran her konuda ilgili personel ve doktorunuza danışmaktan çekinmeyiniz. Radyoterapi sizi radyoaktif yapmaz, yani tedavi sonrasında üzerinizde radyasyon kalmaz. Hastalığınız ve uygulanan radyasyon tedavisi bulaşıcı değildir. Sevdiklerinize, birlikte yaşadığınız diğer insanlara, çocuklara veya eşinize radyasyon bulaştırmazsınız.
Radyoterapi Ne Kadar Süre Devam Edecek?
Planlamanız yapıldıktan sonra doktorunuz tedavinin ne kadar süreceğini ve tedavi detaylarını size tekrar anlatacaktır. Hastalığınızın türüne ve yapılan tedavi planına göre tedavi süresi 1 gün ile 8 hafta arasında değişmektedir. Radyoterapi genellikle günde 1 seans, haftada 5 gün olacak şekilde uygulanır. Haftanın kalan iki gününde ise normal hücrelerin kendisini yenilemesi gerektiğinden tedavi uygulanmaz. Genellikle bu süre hafta sonu tatili olan Cumartesi - Pazar ile çakıştırılır. Size uygun yapılan tedavi şemasında farklılıklar varsa bu tedavi başında doktorunuz tarafından size ayrıca belirtilecektir. İlk seans sonrası tedavi cihazındaki görevli tekniker tarafından size bir randevu saati verilecektir. Randevu saatinin mümkün olduğunca sizin için de uygun bir saatte olmasına dikkat edilecektir. Hasta yoğunluğu nedeniyle randevu saatine uygun davranmayan hastalar cihazda yığılmalara neden olmakta ve size sunulacak hizmeti aksatabilmektedir.
Tedavi Bittikten Sonra Ne Olacak?
Radyoterapi bittikten sonra size yapılan tedaviyi özetleyen bir rapor (epikriz) verilecek ve belirli aralıklarla kontrole gelmeniz için randevu verilecektir. Tedavi etkisini ve oluşabilecek muhtemel yan etkileri kontrol altında tutabilmek açısından bu kontrollere gelmeniz önemlidir. Unutmayınız ki, radyoterapinin etki ve yan etkilerini en iyi bu branşın uzmanları değerlendirebilir. Kontrol randevusu sırasında bir sonraki kontrole kadar dikkat etmeniz gereken hususlar, beslenme ve yıkanma gibi konularda size bilgi verilecek ve yaptırmanız gereken kan veya radyolojik tetkikler istenecektir. Size verilen kontrol randevusu öncesinde bir sıkıntınız olduğunda lütfen doktorunuzla irtibata geçiniz ve daha erken bir tarihe randevu talebinde bulununuz.
Radyoterapinin Yan Etkileri Var Mıdır?
Radyoterapi, sadece ışınlanan alan içerisindeki hücreleri etkiler. Tümör hücrelerinin ölmesine neden olur. Tümör çevresindeki normal hücreler de uygulanan tedaviden etkilenirler, ancak bu sağlam hücreler tümöre göre hem radyoterapiden daha az etkilenir, hem de radyoterapi sonrası daha çabuk yenilenir. Radyoterapiye bağlı oluşabilecek genel yan etkiler ve ışınlanan bölgeye özgü yan etkiler ve yan etki oluşmaması veya daha az derecede oluşması için uymanız istenen öneriler ilerleyen bölümlerde bahsedilecektir. Yan etkiler için gerektiğinde reçete edilen ilaçlar bulunmakla birlikte burada ilaç uygulamasından önce alınabilecek önlemler anlatılmaktadır. Radyoterapiye bağlı gelişen yan etkiler, tedavi bitiminde veya tedavi sonrası birkaç hafta içinde azalarak sona erecektir. Bu nedenle tedavi sırasında ve sonrasındaki erken dönemde iyi beslenme ve dinlenmeniz önemlidir. Uygulanan her radyoterapi her hastada yan etki oluşturmaz, birçok hasta az miktarda yan etki veya yan etkisiz olarak tedaviyi tamamlayabilmektedir. Hastalığınızın çeşidi veya yerleşim bölgesi nedeniyle radyoterapiye bağlı kalıcı bir yan etki oluşacaksa bu durum tedaviler öncesi doktorunuz tarafından ayrıntılı olarak açıklanacak ve her tedavi gibi bu durum için yazılı ve bilgilendirilmiş rızanız alınacaktır. Sizi rahatsız eden kaygılarınızı tedavi öncesinde doktorunuzla paylaşınız.
Burada yazılanlar genel bilgilendirme amaçlıdır ve her sorunuzu yanıtlayamayabilir. Hastalığınız ve tedavinizle ilgili size özgü bilgilendirme ayrıca doktorunuz tarafından yapılacaktır. Merak ettiğiniz konuları lütfen doktorunuza danışınız.
Sizin için buradayız. Doktorunuza, tedavi ekibinize ve tedavinize duyacağınız güvenin, sizin daha başarılı ve rahat bir tedavi dönemi geçirmenizi sağlayacağını biliyoruz . Sizin yeniden sağlığınıza kavuşmanızı arzu ediyor ve bu doğrultuda çalışıyoruz.
GEÇMİŞ OLSUN…
